Dla nas - bohaterowie, którzy za cenę krwi bronili ukochanej Ojczyzny. Dla komunistów - wrogowie, wyklęci żołnierze, ponieważ... nie godzili się na oddanie Polski w ręce ZSRR. 1 marca przypada Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych, który przypomina o wielkich rodakach polskiego podziemia antykomunistycznego z lat 1944-63. W całej Polsce, w różnych miejscach, oddajemy im cześć. Również nasza szkoła zawsze pamięta o tych, których przez lata marginalizowano, przedstawiając ich życie w jak najgorszym świetle. Wszakże każdy, kto Polskę nosi w sercu, powinien wiedzieć, kim byli Danuta Siedzikówna "Inka", Feliks Selmanowicz "Zagończyk", Major Zygmunt Szendzielarz "Łupaszko", Rotmistrz Witold Pilecki "Witold", czy Mieczysław Dziemieszkiewicz "Rój".
Żołnierze Wyklęci, Żołnierze Niezłomni, polskie powojenne podziemie niepodległościowe i antykomunistyczne
- przez komunistów określani jako „reakcyjna banda podziemia”,
- antykomunistyczny, niepodległościowy ruch partyzancki, który czynnie opierał się sowietyzacji Polski,
- byli też przeciwni oderwaniu Kresów Wschodnich przez ZSRS od Polski,
- do Żołnierzy Wyklętych zaliczało się 120—180 tys. osób,
- nazwa „Żołnierze Wyklęci” jest umowna, powstała w latach 90. i opisuje wszystkie organizacje podziemia antykomunistycznego, które nie stanowią jednej grupy,
- jednym z najważniejszych Żołnierzy Wyklętych był rotm. Witold Pilecki, który dobrowolnie dał się aresztować i zamknąć w obozie w Auschwitz, gdzie stworzył ruch oporu, zbudował siatkę konspiracyjną i przekazywał wiadomości o losie więźniów na zewnątrz,
- innymi bohaterami są sanitariuszka „Inka”, czy gen. Fieldorf, ps. „Nil” zajmujący się dywersją w czasie Il wojny światowej,
- byli wyłapywani przez sowieckie służby, torturowani, zabijani i chowani w bezimiennych masowych grobach,
- w PRL-u przedstawiano ich jako bandytów lub w ogóle o nich nie wspominano,
- ostatni członek ruchu oporu — Józef Franczak, ps. „Lalek”, zginął w obławie osiemnaście lat po wojnie — 21 X 1963 r.
- większość organizacji zbrojnych podziemia antykomunistycznego upadła na skutek braku pomocy ze strony USA i Wielkiej Brytanii (gwarantów postanowień konferencji jałtańskiej), braku reakcji Zachodu na sfałszowanie przez PPR wyborów w 1947 r. i uznanie narzuconej przez ZSRS władzy oraz reżimu komunistycznego w Polsce,
- reprezentowany jest pogląd mówiący, że wśród Żołnierzy Wyklętych istniały oddziały odpowiedzialne za mordy na Żydach (chodzi tu głównie o żołnierzy „Ognia”); według IPN antysemityzm wśród Żołnierzy Wyklętych związany był z dużym udziałem Żydów i osób pochodzenia żydowskiego w kierownictwie UB,
- na niektórych z oddziałów spoczywają potwierdzone historycznie zarzuty dotyczące mordów na cywilach; oddziały pod dowództwem Romualda Rajsa, ps. „Bury” odpowiedzialne są za zbrodnie określone przez IPN jako noszące znamiona ludobójstwa; za morderstwa w Glinciszkach i Dubinkach odpowiedzialni są zaś podkomendni majora Szendzielarza, ps. „Łupaszko”, choć kontrowersje wzbudza fakt, czy dowódca wiedział o ich działaniach (nie zachował się żaden dokument, który by to jednoznacznie potwierdzał),
- 2011 r. - 1 marca został ustanowiony świętem państwowym, poświęconym Żołnierzom Wyklętym — jest to Narodowy Dzień Pamięci „Żołnierzy Wyklętych” (1 marca 1951 r. wykonano wyrok śmierci na kierownictwie IV Komendy Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość”).
IPN — (pełna nazwa: Instytut Pamięci Narodowej — Komisja Ścigania Zbrodni Przeciwko Narodowi Polskiemu) urząd państwowy, który prowadzi badania nad historią Polski w latach 1944—1989, w tym nad działaniem wewnętrznych służb bezpieczeństwa, ściga zbrodnie nazistowskie i komunistyczne oraz działa na polu edukacji społeczeństwa w tych tematach.
Postawy Polaków wobec komunistów
- aktywny opór (zwykle kończył się śmiercią z rąk komunistów),
- poddanie się (np. niektórzy artyści),
- emigracja,
- bierny opór - uchylanie się od współpracy.
Większość społeczeństwa pogodziła się z przejęciem władzy przez komunistów, a część Polaków nawet czerpała z tego korzyści (poparcie partii często oznaczało otwartą drogę do awansu zawodowego i poprawę sytuacji materialnej, co innymi metodami było trudne do osiągnięcia w kraju biednym i spustoszonym wojną). Przeciwnicy komunizmu, którzy zdecydowali się walczyć, zakonspirowali się i utworzyli tzw. podziemie antykomunistyczne. Dawni członkowie AK stworzyli organizację Niepodległość (NIE), ale została ona szybko wyśledzona i rozbita. Jej kontynuatorką stała się Delegatura Sił Zbrojnych na Kraj, również rozbita. 2 IX 1945 r. zostało powołane Zrzeszenie „Wolność i Niezawisłość” (WiN), które stało się największą polską konspiracyjną organizacją antykomunistyczną.
Najważniejsze postacie wśród Żołnierzy Wyklętych
- Rotmistrz Witold Pilecki – „Witold”
- Major Zygmunt Szendzielarz – „Łupaszko”
- Generał August Emil Fieldorf – „Nil”
- Starszy sierżant Mieczysław Dziemieszkiewicz – „Rój”
- Sanitariuszka Danuta Siedzikówna „Inka”
- Podporucznik Feliks Selmanowicz – „Zagończyk”
- Sierżant Józef Franczak – „Lalek”
- Podpułkownik Łukasz Ciepliński – „Pług”